Από την πρώτη μέρα που μπήκαμε στο Τόγκο, είχαμε την ευκαιρία να εξερευνήσουμε την επαρχία αυτής της μικρής αφρικανικής χώρας και να φιλοξενηθούμε από ντόπιες οικογένειες. Σ’ αυτό μας βοήθησαν διάφοροι Αμερικάνοι εθελοντές, που βρίσκονται διάσπαρτοι στο Τόγκο και συνήθως μένουν μαζί με κάποια ντόπια οικογένεια. Έτσι βρήκαμε το χωριό της Chelsea και ρωτήσαμε πού είναι το σπίτι της λευκής γυναίκας. Μας οδήγησε εκεί κάποιος ξυπόλητος νεαρός, που φορούσε βρώμικα ρούχα και του έλειπε το δεξί χέρι. Φαινόταν ταπεινός άνθρωπος κι όμως ήταν ο φύλαρχος!

    Η οικογένεια που φιλοξενεί τη Chelsea μας καλωσόρισε κατευθείαν. Μας έφεραν καρέκλες για να κάτσουμε κι έρχονταν διάφοροι να μας χαιρετήσουν. Έσκυβαν μέχρι το έδαφος για να μας εκφράσουν το σεβασμό τους και μας έκαναν χειραψία με τα δυο τους χέρια. Μας έφεραν νερό μέσα σ’ ένα απ’ αυτά τα μπολ που φτιάχνουν απ’ το φλοιό ενός είδους κολοκύθας (calabash). Εδώ αυτός που προσφέρει κάτι, δοκιμάζει πρώτα λίγο, για να δείξει πως δεν είναι δηλητήριο! Έτσι η γυναίκα που μας έφερε το νερό, ήπιε μια γουλιά κι ύστερα μας το έδωσε. Η οικογένεια ευχαριστούσε την Chelsea ξανά και ξανά, επειδή έφερε τους λευκούς στο σπίτι τους! Μην πάει το μυαλό σας στο πονηρό. Δεν είχαν κανένα κέρδος, αλλά ένιωθαν τιμή που μας φιλοξενούσαν.

Αυτή ήταν η πρώτη οικογένεια που μας φιλοξένησε στο Τόγκο. Δυστυχώς, τα μικρά παιδιά τρων πάντα τα περισσεύματα κι επειδή τα φαγητά τους δεν είναι θρεπτικά, οι τουμπανιασμένες κοιλιές αποτελούν κοινή θέα.

    Ήταν η εποχή που κάνουν τα μνημόσυνα, οπότε εκείνη την Κυριακή είχε τρία στο χωριό. Πολλές φορές τα καθυστερούν έως ότου να συγκεντρώσουν τ’ απαραίτητα χρήματα, αφού ξοδεύουν πολλά στα μνημόσυνα και τις κηδείες, ακόμη κι αν δεν τους περισσεύουν. Στο Τόγκο, όταν ο νεκρός είναι ηλικιωμένος, η κηδεία είναι χαρμόσυνη γιορτή. Όταν, όμως, πρόκειται για παιδί που πέθανε, τότε η κηδεία αποτελεί μια θλιβερή τελετή.

   Το ένα μνημόσυνο ήταν χριστιανικό, το άλλο μουσουλμανικό και το τρίτο ανιμιστικό. Έρχονταν διάφοροι συγγενείς απ’ όλη τη χώρα, ακόμη κι απ’ τη Μπουρκίνα Φάσο. Μας έβαζαν όλους να κάτσουμε σε κάποια παγκάκια κι οι γυναίκες μας σέρβιραν φαγητό: μια μπάλα από αλεσμένες γλυκοπατάτες που συνοδευόταν από κρέας ή σάλτσα από διάφορα φύλλα. Στο χριστιανικό μνημόσυνο σέρβιραν και μπύρα από κεχρί, οπότε πολλοί πήγαιναν εκεί για να πιούν. Είχε τόσο κόσμο, που ήταν σαν πανηγύρι! Μέχρι και πλανόδιοι είχαν έρθει, που πουλούσαν την πραμάτειά τους.

Βάφοντας το σπίτι της οικογένειας όπου μένει ο Will, ένας από τους Αμερικάνους εθελοντές.

   Πηγαίνοντας από εθελοντή σ’ εθελοντή κινιόμασταν σταδιακά προς τα νότια. Επισκεφτήκαμε την περιοχή Koutammakou, που φημίζεται για την αρχιτεκτονική της φυλής Tamberma. Μάλιστα, έχει χαρακτηριστεί από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Πραγματικά, οι καλύβες της φυλής αυτής είναι πολύ ιδιαίτερες κι εντυπωσιακές! Συνήθως αναπτύσσονται σε τρία διαφορετικά επίπεδα κι είναι σχεδιασμένες έτσι, ώστε να προφυλάσσουν την οικογένεια απ’ τους εχθρούς.

Κάθε καλύβα της φυλής Tamberma είναι σαν ένα μικρό φρούριο έτσι, ώστε να προφυλάσσει την οικογένεια απ’ τους εχθρούς.

   Από το Atakpamé κατευθυνθήκαμε δυτικά, ακολουθώντας ένα δρόμο που είχε ασφαλτοστρωθεί πριν πολλά-πολλά χρόνια. Τώρα πια έχει μείνει μόνο ένα δίκτυο από τεράστιες λακκούβες, που έκαναν ακόμη και τη Χριστίνα ν’ αναπολεί με νοσταλγία τους χωματόδρομους που ξετρυπώνω κάθε φορά. Κοντά στο Badou επισκεφτήκαμε τον εντυπωσιακό Καταρράκτη Akloa! Περπατήσαμε στη ζούγκλα κι είδαμε μπανανιές, κακαόδεντρα, καφέ, κασάβα, αλλά και τα πανέμορφα φυτά όπου φυτρώνει ο ανανάς, σα διαμάντι στο κέντρο ενός κοσμήματος. Αφού είχαμε γίνει μούσκεμα στον ιδρώτα μετά απ’ αυτήν τη μικρή πεζοπορία, τι πιο απολαυστικό από το να βουτήξουμε στα δροσερά νερά που έφερνε ο καταρράκτης…

Απ’ αυτό το πανέμορφο φυτό βγαίνουν οι αγαπημένοι μας, ζουμεροί ανανάδες!

   Η εκτός δρόμου διαδρομή που επιλέξαμε για να πάμε απ’ το Badou στο Kpalimé ήταν αναμφισβήτητα η πιο όμορφη που κάναμε στο Τόγκο. Το τοπίο ήταν ορεινό κι η θέα από ψηλά ήταν εντυπωσιακή! Μας θύμισε για λίγο την αγαπημένη μας Γουινέα… Στο Kpalimé μας φιλοξένησε ο Matthias, ένας Γερμανός στην ηλικία μας, που έχει γυρίσει ένα μεγάλο μέρος του κόσμου μας μ’ ένα σακίδιο στην πλάτη, χωρίς να κουβαλά ούτε καν φωτογραφική μηχανή! Η παρέα του έχει μοτοσυκλέτες, οπότε το Σαββατοκύριακο κάναμε όλοι μαζί μια βόλτα στους χωματόδρομους της ευρύτερης περιοχής, που είναι πλούσια σε βλάστηση και ομορφιά.

Η ορεινή διαδρομή απ’ το Badou προς το Kpalimé ήταν η αγαπημένη μας στο Τόγκο!

   Στην πρωτεύουσα του Τόγκο, το Lomé, είδαμε ξανά θάλασσα μετά από σχεδόν δυο μήνες. Δε χάσαμε την ευκαιρία να κάνουμε κι εκεί μια βουτιά! Αφού περιπλανηθήκαμε στη γύρω περιοχή, μετά από τρεις ‘βδομάδες στο Τόγκο, κατευθυνθήκαμε προς τα γειτονικά σύνορα του Μπενίν. Νιώθαμε πολύ ευχαριστημένοι που καταφέραμε να εξερευνήσουμε σε βάθος αυτήν τη χώρα και να μπούμε κάτω από την επιδερμίδα της κι αυτό χάρη στους υπέροχους ανθρώπους που συναντήσαμε…

Το ορεινό, Νότιο Τόγκο μας θύμισε την αγαπημένη μας Γουινέα!

Εδώ μπορείτε να παρακολουθήσετε το βίντεο απ’ το ταξίδι μας στο Τόγκο:

Soundtracks (μουσική απ’ το Τόγκο):
Peter Solo & Kakarako – Live
Tchebe Tchebe (παραδοσιακός χορός με ξυλοπόδαρα)
Bella Bellow – Dasi Ko