Για τη Νιγηρία είχαμε ακούσει πολλές τρομακτικές ιστορίες και μελετούσαμε γι’ αρκετό καιρό τη διαδρομή μας και τα μέτρα ασφαλείας που έπρεπε να λάβουμε για να διασχίσουμε τη χώρα ασφαλείς. Στα βόρεια κάποιοι φανατισμένοι, που ισχυρίζονται πως είναι ισλαμιστές, οργανώνουν τρομοκρατικές επιθέσεις τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Στο Δέλτα του Νίγηρα, στο νοτιότερο τμήμα της χώρας, εδώ και χρόνια γίνονται απαγωγές.

   Η κατάσταση εκεί είναι τραγική, αφού τεράστιες, πολυεθνικές εταιρείες, όπως η Shell, η Mobil, η Chevron, η Texaco, η Total και η Agip, εκμεταλλεύονται τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου της Νιγηρίας και σε συνεργασία με τους διεφθαρμένους πολιτικούς και ζάμπλουτους επιχειρηματίες της χώρας, αφήνουν τον κοσμάκη βυθισμένο στη φτώχια. Η Shell, που συνήθως αποτελεί τη μεγαλύτερη εταιρεία στον κόσμο με κριτήριο τα έσοδά της, παίρνει το μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας κι είναι η κύρια υπεύθυνη για την κατάσταση στη Νιγηρία. Γι’ αυτό ποτέ δεν αγοράζουμε καύσιμα της Shell.

   Πώς θα σας φαινόταν αν γνωρίζατε πως ζείτε στη χώρα με τα δέκατα μεγαλύτερα κοιτάσματα πετρελαίου, αλλά στο σπίτι σας δεν υπάρχει ρεύμα συνήθως, γιατί η κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού δεν παράγει αρκετό; Όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα, χρησιμοποιούν γεννήτριες για να ηλεκτροδοτήσουν το σπίτι τους. Οι γεννήτριες αυτές καίνε βενζίνη η οποία εισάγεται από το εξωτερικό, αφού στη Νιγηρία δεν έχουν επιτρέψει να δημιουργηθούν επαρκείς εγκαταστάσεις για τη διύλιση του πετρελαίου. Οι πετρελαϊκές εταιρείες, αλλά κι οι διεφθαρμένοι πολιτικοί κι επιχειρηματίες της χώρας, μετρούν τα κέρδη τους σε δισεκατομμύρια δολάρια, όταν το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων στο Δέλτα του Νίγηρα επιβιώνει με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα…

Πρατήριο καυσίμων στη μέση του ποταμού!

   Οι πολυεθνικές εταιρείες κι οι αρμόδιες νιγηριανές αρχές δε νοιάζονται ούτε για το περιβάλλον. Υπάρχουν ένα σωρό διαρροές στις αντλίες και τους αγωγούς που μεταφέρουν το πετρέλαιο, οπότε το νερό στο Δέλτα του Νίγηρα μόνο με νερό δε μοιάζει. Επίσης, τ’ αέρια που απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια της εξόρυξης, τα καίνε. Η κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού θα μπορούσε να τα χρησιμοποιεί για να παράγει ρεύμα, αλλά προτιμούν να τ’ αφήνουν ανεκμετάλλευτα και να μολύνουν το περιβάλλον καίγοντάς τα.

   Οι ειρηνικοί αγώνες των ιθαγενών, που ξεκίνησαν τη δεκαετία του ’90, για να πάψει αυτή η κατάσταση, καταπνίγηκαν από τις νιγηριανές αρχές με εκτελέσεις και ωμή βία. Η βία, όμως, γεννά βία… Έτσι σχηματίστηκε η οργάνωση Movement for the Emancipation of the Niger Delta (MEND), η οποία αντιδρά με πιο βίαιο τρόπο. Επιτίθενται στις εγκαταστάσεις των πετρελαϊκών εταιρειών, ενώ πολλές φορές απαγάγουν λευκούς που εργάζονται σε αυτές και κερδίζουν σ’ ένα μήνα όσα χρήματα οι ντόπιοι δε βλέπουν ούτε σε δέκα χρόνια. Μπορείτε να παρακολουθήσετε το σχετικό ντοκιμαντέρ του Εξάντα, που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον κι ονομάζεται: “Δέλτα, Οι βρώμικες δουλειές του πετρελαίου“.

Κάποιο αυτοκίνητο χτύπησε τον ποδηλάτη κι εξαφανίστηκε. Όχι μόνο του διέλυσε το ποδήλατο, αλλά κι ένα μεγάλο μέρος από το εμπόρευμα που κουβαλούσε.

   Έτσι χαράξαμε την πορεία μας στα νότια της χώρας, αποφεύγοντας, βέβαια, το Δέλτα του Νίγηρα. Διαλέξαμε να κινηθούμε κυρίως σε κεντρικές οδικές αρτηρίες, όπου σπανίζουν τα μπλόκα που στήνουν κάποιοι για να κλέβουν τους διερχόμενους οδηγούς. Συνήθως βάζουν μπάρες με καρφιά για να κλείσουν το δρόμο και ν’ αναγκάσουν τους οδηγούς να σταματήσουν. Βέβαια, το ίδιο κάνουν κι οι νιγηριανές αρχές που στήνουν μπλόκα: αστυνομία, στρατός, τελωνείο, υπηρεσία αλλοδαπών, δίωξη ναρκωτικών… Οι ντόπιοι οδηγοί είναι τόσο συνηθισμένοι στη διαφθορά, που κρατούν στο χέρι τους το χαρτονόμισμα και καθώς περνούν από τα μπλόκα, τους δωροδοκούν χωρίς να σταματήσουν καν!

   Στα πρώτα μας τριάντα λεπτά στη Νιγηρία συναντήσαμε γύρω στα δεκαπέντε μπλόκα! Η στρατηγική μας ήταν να μη σταματήσουμε αν δε μας αναγκάσουν, εκτός κι αν είναι ξεκάθαρο πως πρόκειται για νόμιμο μπλόκο. Έτσι περάσαμε τα περισσότερα μπλόκα, αλλά σε κάποιο απ’ αυτά έβαλαν τη μπάρα με τα καρφιά μπροστά μας, οπότε αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε. Τότε διαπιστώσαμε πως μας κυνηγούσε κάποιο όχημα από ένα προηγούμενο μπλόκο. Κάποιος με πολιτικά ρούχα κατέβηκε αγριεμένος από τ’ αυτοκίνητο, πήρε τα διαβατήριά μας και μας ζήτησε να τον ακολουθήσουμε.

   Μας πήγε στην υπηρεσία αλλοδαπών και ούρλιαζε λέγοντας πως είμαστε τρομοκράτες και θέλουν να ελέγξουν κάθε ένα αντικείμενο που κουβαλούσαμε. Αυτό παίρνει κάποια ώρα… Όταν είδαν τους χουρμάδες που κουβαλώ για ώρα ανάγκης από τη Μαυριτανία, δεν ήξεραν τι είναι και μ’ έβαλαν να φάω έναν για να τους αποδείξω πως είναι φαγώσιμο! Αφού έλεγξαν τα πάντα και φυσικά δε βρήκαν τίποτα ύποπτο, άρχισαν να μας μιλούν κάπως πιο ήρεμα και να μπαίνουν στο ψητό: “Τώρα πρέπει να μας πληρώσετε τα καύσιμα και το χρόνο που σπαταλήσαμε”…

Αυτό φαίνεται ύποπτο για εκρηκτικός μηχανισμός! Εγώ φταίω που στη Μαυριτανία βάζουν τους χουρμάδες σε ασκό από δέρμα ζώου; Με ανάγκασαν να φάω έναν για να τους αποδείξω πως είναι φαγώσιμος…

   Το πρόβλημα ήταν πως είχαν ανακαλύψει την κρυψώνα όπου η Χριστίνα φύλαγε 250 ευρώ. Η Χριστίνα τους έδωσε τα 10 ευρώ, αλλά τους φάνηκε τόσο εξευτελιστικό το ποσό, που της τα έδωσαν πίσω… Της πήραν όλα της τα χρήματα, τα μέτρησαν και της είπαν πως ή θα τους δώσει ένα πενηντάρικο (που ισοδυναμεί μ’ ένα μηνιάτικό τους περίπου) ή θα κοιμηθούμε στο κελί. Η Χριστίνα φοβήθηκε μην ανακαλύψουν και τις άλλες μας κρυψώνες με τα χρήματα και μπλέξουμε χειρότερα, οπότε τους έδωσε το πενηντάρικο. Ήταν, όμως, τρεις κι ήθελαν ένα πενηντάρικο ο καθένας! Τότε η Χριστίνα τους είπε πως προτιμούμε να κοιμηθούμε στο κελί. Οι φιλεύσπλαχνοι κλέφτες το ξανασκέφτηκαν, κράτησαν ένα πενηντάρικο και για τους τρεις τους και μας άφησαν επιτέλους ελεύθερους. Μας έκαναν χειραψία χαμογελαστοί και μας είπαν χαρακτηριστικά: “Καλωσήρθατε στη Νιγηρία! Μην ανησυχείτε, οι Νιγηριανοί είμαστε καλοί άνθρωποι.”, ενώ έκλεισαν με τη φράση που οι περισσότεροι Αφρικανοί χρησιμοποιούν στο τέλος μιας φιλονικίας: “We are together”. Τι ειρωνεία…

Δεν άντεξα άλλο, θα τον έπνιγα το μπάτσο (στα γυρίσματα της ταινίας)!

   Ανυπομονούσαμε να φτάσουμε στο Ibadan, όπου η Bimbo, μια νεαρή Νιγηριανή, θα μας φιλοξενούσε στην τεράστια πανεπιστημιούπολη. Βλέπαμε την πανεπιστημιούπολη ως το καταφύγιο που θα μας γλυτώσει για μερικές μέρες από την παράνοια και τους κινδύνους της χώρας. Δυστυχώς, αποδείχτηκε πως δεν ήταν τόσο εύκολο να μπούμε στην πανεπιστημιούπολη… Μόλις οι φύλακες μας είδαν με τις μοτοσυκλέτες, μας σταμάτησαν, αφού ισχυρίζονταν κι αυτοί πως ίσως να είμαστε τρομοκράτες.

   Την κατάσταση χειροτέρευε μια μεγάλη βομβιστική επίθεση που είχε γίνει μόλις πριν λίγες ώρες στην πρωτεύουσα της χώρας από την τρομοκρατική οργάνωση Boko Haram. Έγινε σ’ ένα σταθμό λεωφορείων και ταξί, όπου σκοτώθηκαν ογδόντα οκτώ άτομα και τραυματίστηκαν περίπου διακόσια! Μάλιστα, διαδόθηκε πως υπεύθυνη γι’ αυτή την τρομοκρατική ενέργεια ήταν κάποια λευκή, η Βρετανίδα Samantha Lewthwaite ή Λευκή Χήρα, όπως είναι γνωστή. Καταλαβαίνεται πόσο ύποπτους μας καθιστούσε αυτό ως λευκούς…

Κάπως έτσι είναι το φαγητό σ’ αυτές τις χώρες: μια μπάλα που φτιάχνουν από αλεσμένο καλαμπόκι, γλυκοπατάτα ή κασάβα και τη συνοδεύουν με σούπα από φύλλα διαφόρων φυτών, λαχανικά, ψάρι ή κρέας.

   Ήρθε η Bimbo στην πύλη, εξήγησε στους φύλακες ποιοι είμαστε και τι κάνουμε εδώ, αλλά δεν τους ήταν αρκετό… Ήθελαν έγγραφη άδεια από τον πρύτανη για να μας αφήσουν να μπούμε! Τρεις ώρες περιμέναμε στην πύλη μέχρι να ολοκληρωθεί όλη αυτή η διαδικασία. Εν τω μεταξύ, ήρθαν μερικοί φίλοι της Bimbo για να μας κάνουν παρέα: ο Tejiri κι ο Belit. Η άφιξή μας δεν άργησε να μαθευτεί στα μέλη της τοπικής λέσχης μοτοσυκλετιστών κι έτσι ήρθε ο David με μια Varadero για να μας γνωρίσει. Τις επόμενες μέρες αυτή η παρέα μας έκανε να περάσουμε υπέροχα και να ξεχάσουμε την άσχημη εισαγωγή μας στη χώρα.

Η Χριστίνα τη λάτρεψε την chopper του Belit, αφού τα πόδια της έφταναν στο έδαφος και μάλιστα με λυγισμένα γόνατα!

   Μάλιστα, εκεί έγινε κάτι απίστευτο… Κάποιος κινηματογραφικός παραγωγός είχε έρθει στη θεατρική σχολή του πανεπιστημίου για να βρει ηθοποιούς. Μόλις με είδε, ενθουσιάστηκε, αφού έψαχνε κάποιον λευκό για να παίξει το σύντομο ρόλο ενός σοβαρού γιατρού που ήρθε από το εξωτερικό για να ελέγξει την κατάσταση. Όταν μου είχε δοθεί η ευκαιρία να παίξω στο Bollywood της Ινδίας, δεν το είχα κάνει, γιατί η μολυσμένη ατμόσφαιρα της Βομβάης μου είχε δημιουργήσει πρόβλημα στο λαιμό. Τελικά, όμως, έπαιξα στο Nollywood, την τρίτη μεγαλύτερη κινηματογραφική βιομηχανία του κόσμου! Γύρω στις σαράντα πέντε ταινίες παράγονται στη Νιγηρία κάθε ‘βδομάδα. Ήταν πολύ ενδιαφέρον να δούμε πώς γυρίζεται μια ταινία κι είχε πλάκα να βρίσκομαι ανάμεσα στα σκηνικά και ν’ ακούω το σκηνοθέτη να φωνάζει: “Action!” και “Cut, cut!”.

Απίστευτο κι όμως αληθινό: έπαιξα σε ταινία του Nollywood (και φόρεσα γραβάτα για πρώτη φορά στη ζωή μου)!

   Φεύγοντας απ’ το Ibadan, ο David μας συνόδευσε με τη Varadero του στα πρώτα 60 χιλιόμετρα. Τις επόμενες μέρες διαπιστώσαμε πως ήταν σοφή η επιλογή της διαδρομής μας, αφού δε συναντήσαμε πολλά μπλόκα, ενώ τις ελάχιστες φορές που μας σταμάτησαν οι στρατιωτικοί ή οι αστυνομικοί, ήταν φιλικοί και δε μας έλεγξαν τίποτα.

Ο David μας συνόδευσε με τη Varadero του στα πρώτα 60 χιλιόμετρα απ’ το Ibadan προς τη Benin City.

   Το Πάσχα, που το γιορτάζουν κι εδώ την ίδια μέρα που γιορτάζεται και στην Ελλάδα, βρισκόμασταν στη Benin City. Εκεί μας φιλοξένησε ο Πάστορας Mac, ένας παλιός συμμαθητής του David. Μας ξενάγησε στην πόλη και θαυμάσαμε τα μπρούντζινα γλυπτά για τα οποία οι τεχνίτες της Benin City φημίζονται. Εδώ και αιώνες τα κατασκευάζουν με μια μοναδική τεχνική που έχει αναγνωριστεί κι από την UNESCO. Φτιάχνουν το γλυπτό από κερί κι ύστερα δημιουργούν γύρω του ένα πήλινο καλούπι. Όταν το ψήνουν αυτό στη φωτιά, το κερί λιώνει και φεύγει από μια τρύπα, οπότε το καλούπι μένει άδειο. Εκεί ρίχνουν το λιωμένο μπρούντζο, για να δημιουργηθεί το τελικό αποτέλεσμα!

Τα περίφημα μπρούντζινα γλυπτά της Benin City δημιουργούνται με μια μοναδική τεχνική, που έχει αναγνωριστεί κι από την UNESCO.

   Η επόμενή μας στάση ήταν στο Enugu. Παρκάραμε τις μοτοσυκλέτες μας σ’ ένα κεντρικό δρόμο κι η Χριστίνα περίμενε εκεί, ενώ εγώ έψαχνα τριγύρω για κάποιο ξενοδοχείο. Μια Νιγηριανή που περνούσε από ‘κει με κάποιο τρίκυκλο, μόλις είδε τη Χριστίνα, είπε στον οδηγό να σταματήσει. Άρχισε να τη ρωτά τι κάνουμε εδώ, ποια είναι η αποστολή μας, πού πάμε κι ένα σωρό άλλα. Σημείωσε τις πινακίδες των μοτοσυκλετών μας και τα ονόματά μας, ενώ ρωτούσε τη Χριστίνα πώς είναι δυνατόν να μη φοβόμαστε και να ταξιδεύουμε στη Νιγηρία.

   Όταν έφτασα κι εγώ εκεί, πρότεινε να μας πάει αυτή σε κάποιο ξενοδοχείο. Της είπα, όμως, πως είχα βρει ήδη, οπότε ανεβήκαμε στις μοτοσυκλέτες μας για να φύγουμε. Αυτή μπήκε μπροστά μας και μας είπε πως δε μπορούμε να φύγουμε! Όταν ρώτησα το λόγο, μας είπε πως ανήκει στην υπηρεσία ασφάλειας και πρέπει να περιμένουμε κάποιο συνάδελφό της για να μας ελέγξει… Φυσικά, δε δεχόταν να μας δείξει την ταυτότητά της, πράγμα συνηθισμένο σ’ αυτές τις χώρες. Ευτυχώς, αποδείχτηκε πως μας έλεγε την αλήθεια. Ο συνάδελφός της ήταν φιλικός και περισσότερο ενδιαφερόταν για τη δική μας ασφάλεια. Σημείωσε τον αριθμό του τηλεφώνου μας και μίλησε με κάποιον από το ξενοδοχείο όπου θα μέναμε. Οι μπελάδες μας, όμως, δεν τελείωσαν εκεί…

   Φτάνοντας στο ξενοδοχείο όπου είχα κανονίσει να μείνουμε, μας είπαν πως ξαφνικά γέμισαν όλα τα δωμάτια! Δε με έπεισαν όμως… Τότε ήρθε ο νεαρός υπάλληλος με τον οποίο είχα μιλήσει αρχικά κι ήταν απολύτως ειλικρινής μαζί μας. Μας είπε πως όλοι φοβούνται μήπως είμαστε τρομοκράτες και γι’ αυτό δε θέλουν να μας δώσουν δωμάτιο! Άντε πάλι… Ανοίξαμε μερικούς από τους σάκους μας, για να δουν πως δεν κουβαλάμε βόμβες, ενώ τους δείξαμε και τα έγγραφά μας για να ησυχάσουν. Επιτέλους μετά από δυο ώρες, είχαμε ένα κρεβάτι για να κοιμηθούμε.

Στη Νιγηρία υπάρχει μια μέση τάξη, που αν κι αποτελεί μειονότητα, συντηρεί τα εμπορικά κέντρα και τα πάμπολλα εστιατόρια fast food της χώρας.

   Για να πάμε στο Calabar, κόψαμε δρόμο από κάποιους χωματόδρομους. Ακόμη κι εκεί κάποιοι χωρικοί φοβούνταν πως είμαστε τρομοκράτες, αλλά όταν διαπίστωσαν πως είμαστε ακίνδυνοι, ήταν φιλικοί μαζί μας. Για δεύτερη φορά στην Αφρική, φορτώσαμε τις μοτοσυκλέτες μας σε πιρόγες, για να διασχίσουμε τον Cross River.

   Στο Calabar μας φιλοξένησε ο Babson κι οι τρεις κοπέλες με τις οποίες συγκατοικεί. Ο Babson είναι καθηγητής στη σχολή καλών τεχνών της πόλης κι έχει ζήσει στην Ελβετία. Το σπίτι του είναι το μόνο σπίτι Αφρικανού που είδαμε μέχρι τώρα, που δε διέφερε σε τίποτα από ένα ευρωπαϊκό σπίτι. Μέχρι και home cinema είχε, όπου προβάλλαμε τα βίντεο και τις φωτογραφίες από το ταξίδι μας!

Οι σπάνιοι δρίλλοι είναι ένα είδος μαϊμούδων που σώζεται μόνο σε κάποιες περιοχές της Νιγηρίας, του Καμερούν και της Ισημερινής Γουινέας. Στο Calabar ο οργανισμός Pandrillus προσπαθεί να τις διασώσει.

   Το Calabar θεωρείται η πιο όμορφη πόλη της Νιγηρίας κι όχι άδικα. Είναι χτισμένο στους καταπράσινους λόφους γύρω από την όχθη του Cross River, ενώ αρκετά παλιά κτίρια μαρτυρούν το παρελθόν του ως σπουδαίο αποικιακό σταθμό των Βρετανών. Από ‘κει κατευθυνθήκαμε 250 χιλιόμετρα βορειοανατολικά, για να διασχίσουμε τα σύνορα και να μπούμε στο Καμερούν.

Φελούκα στα ήσυχα νερά του Cross River.

   Μέχρι τώρα δεν έχουμε βρεθεί σε χώρα για την οποία να έχουμε τόσο ανάμικτα συναισθήματα… Είναι γεγονός πως δεν κινδυνέψαμε τελικά, αλλά αρκετοί Νιγηριανοί μας χάρισαν άσχημες εμπειρίες. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να παραδεχτούμε πως οι περισσότεροι Νιγηριανοί ήταν φιλικοί μαζί μας. Κάναμε φίλους που πολύ θα θέλαμε να ξανασυναντήσουμε κάποια στιγμή. Ωστόσο, αισθανόμαστε πως οι νιγηριανές αρχές, αλλά και πολλοί πολίτες, αποτρέπουν τους ξένους να επισκεφτούν τη χώρα. Αν και ζήσαμε ενδιαφέρουσες εμπειρίες στη Νιγηρία, δε θα την επισκεπτόμασταν αν δεν έπρεπε να τη διασχίσουμε. Κρατάμε τις γλυκές αναμνήσεις στην καρδιά μας, τις άσχημες στο μυαλό μας και το σίγουρο είναι πως νιώσαμε μια ανακούφιση όταν περάσαμε την τελευταία μπάρα των συνόρων της Νιγηρίας…

Εδώ μπορείτε να παρακολουθήσετε το βίντεο απ’ το ταξίδι μας στη Νιγηρία:

Soundtracks (Νιγηριανή μουσική):
Femi Kuti – E No Good
Kayode Fashola – Rantiomo Eni Tiwo N’Se

Αυτό είναι το trailer της ταινίας στην οποία έπαιξα στη Νιγηρία (μπορείτε να με δείτε στο 2:17):